Το αυτοκίνητο, ως αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας του σύγχρονου ανθρώπου, αποτελεί στόχο της σύγχρονης προσπάθειας για χρήση εναλλακτικών καυσίμων, πιο οικονομικών και πιο φιλικών προς το περιβάλλον. Τα πιο γνωστά «πράσινα καύσιμα» είναι το φυσικό αέριο (υγραέριο), ο ηλεκτρισμός (μπαταρίες διαφόρων τεχνολογιών) και το υδρογόνο.
Υγραεριοκίνηση
Το υγραέριο (πιο σωστά LPG-υγροποιημένο αέριο πετρέλαιο) ως καύσιμο χρησιμοποιείται μετά από κατάλληλη μετατροπή του αυτοκινήτου με την εγκατάσταση ορισμένων εξαρτημάτων, με αυστηρές προδιαγραφές ασφάλειας, ενώ διατηρείται η δυνατότητα επιλογής κίνησης με βενζίνη ή υγραέριο (“dual fuel”). Το κόστος τροποποίησης κυμαίνεται περίπου από 700 έως 1200 ευρώ και σε κάποιες περιπτώσεις ίσως λίγο περισσότερα.
Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της χρήσης του υγραερίου ως καύσιμο κίνησης είναι το οικονομικό, όσον αφορά τη συνολική εξοικονόμηση που επιτυγχάνεται (μέχρι 50%) σε σχέση με τη βενζίνη. Η αύξηση στην κατανάλωση του καυσίμου (10-20%) αντισταθμίζεται και με το παραπάνω από το χαμηλότερο κόστος ανά λίτρο του υγραερίου. Ως θετική συνέπεια θεωρούνται φυσικά και οι μειωμένες εκπομπές καυσαερίων και πιθανόν η μεγαλύτερη διάρκεια ζωής του κινητήρα και του καταλύτη. Μειονεκτήματα αποτελούν το κόστος της μετατροπής, ο μεγάλος χώρος που καταλαμβάνει η δεξαμενή αερίου σε ορισμένες περιπτώσεις και το γεγονός ότι το υγραέριο δεν είναι τόσο ευρέως διαθέσιμο όπως η βενζίνη. Παρ’ όλ’ αυτά, με την κατάλληλη προετοιμασία των πρατηρίων καυσίμων, ώστε να πωλούν και υγραέριο για οχήματα και με τη σωστή εκμετάλλευση των αποθεμάτων του, το υγραέριο προσφέρεται ως ένα πολλά υποσχόμενο «εναλλακτικό» καύσιμο για την κίνηση των αυτοκινήτων και στους κυπριακούς δρόμους. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η τήρηση των κανονισμών ασφαλείας για τη χρήση του και των κριτηρίων που πρέπει να πληρούν τα εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται, ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα παράνομης τοποθέτησης συστημάτων υγραεριοκίνησης, με επικίνδυνες επιπτώσεις.
Ηλεκτρικά αυτοκίνητα
Αρκετές γνωστές αυτοκινητοβιομηχανίες προωθούν πλέον μοντέλα ηλεκτρικών αυτοκινήτων, που φαίνεται ότι πιθανότατα θα πρωταγωνιστήσουν στους δρόμους τα επόμενα χρόνια. Εφοδιασμένα με μπαταρίες ιόντων λιθίου και αυτονομία πάνω από 160 km, εξασφαλίζουν πολύ καλές επιδόσεις, που δε διαφέρουν σημαντικά από τα αντίστοιχα βενζινοκίνητα μοντέλα. Με βασικό πλεονέκτημα τον οικολογικό τους χαρακτήρα λόγω απουσίας εξάτμισης και μη εκπομπής αέριων ρύπων στο περιβάλλον, συμβάλλουν στη γενικότερη προσπάθεια για εξοικονόμηση ενέργειας. Ήδη προωθείται περαιτέρω η τοποθέτηση φορτιστών ηλεκτρικών οχημάτων και σε δημόσιους χώρους στην Κύπρο και αναμένεται αύξηση του αριθμού των αυτοκινήτων με αυτή την τεχνολογία που θα κυκλοφορούν.
Σε κάποιες περιπτώσεις εφαρμόζεται και η υβριδική τεχνολογία, όπου τα υβριδικά αυτοκίνητα συνδυάζουν τους συμβατικούς κινητήρες βενζίνης ή diesel με έναν ηλεκτρικό κινητήρα, ο οποίος τροφοδοτεί τα αξεσουάρ του αυτοκινήτου (ραδιόφωνο, κλιματισμό κτλ.) επιτρέποντας στην μηχανή να σβήνει όταν το αυτοκίνητο σταματάει, κινεί το αυτοκίνητο σε χαμηλές ταχύτητες και βοηθάει στην επιτάχυνση. Αρκετά όμοια είναι και τα υβριδικά plug-in αυτοκίνητα. Στα τελευταία ο ηλεκτρικός κινητήρας τροφοδοτείται από τις μπαταρίες, οι οποίες φορτίζονται από το φρενάρισμα του αυτοκινήτου, ενώ μπορούν να φορτιστούν και από εξωτερικές πηγές ηλεκτρισμού (ή και από φωτοβολταϊκά), οπότε τελικά ο ηλεκτρικός κινητήρας χρησιμοποιείται περισσότερο σε σχέση με τον βενζινοκινητήρα.
Υδρογόνο και κύτταρο υδρογόνου
Ένα αυτοκίνητο υδρογόνου χρησιμοποιεί τις ίδιες αρχές με εκείνες μιας μηχανής βενζίνης: Η χημική ενέργεια των καυσίμων μετατρέπεται σε μηχανική ενέργεια μέσω της καύσης. Σημαντικό πλεονέκτημα της καύσης του υδρογόνου όμως αποτελεί η εκπομπή ατμού καθαρού νερού αντί επιβλαβών αερίων. Τα αυτοκίνητα υδρογόνου δεν παράγονται μαζικά σήμερα. Οι περισσότεροι κατασκευαστές αυτοκινήτων που χρησιμοποιούν υδρογόνο για να τροφοδοτήσουν τα αυτοκίνητά τους χρησιμοποιούν κύτταρα καυσίμου υδρογόνου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και όχι καύση. Το κύτταρο υδρογόνου (hydrogen fuel cell) είναι μία συσκευή που μετατρέπει το οξυγόνο και το υδρογόνο σε νερό και ηλεκτρική ενέργεια, η οποία χρησιμοποιείται για την τροφοδοσία του κινητήρα του αυτοκινήτου. Το βασικό εμπόδιο στην ανάπτυξη αυτής της τεχνολογίας είναι η έλλειψη πρατηρίων-πηγών υδρογόνου.
Συνοψίζοντας, η «καθαρή» ενέργεια για την κίνηση των οχημάτων βρίσκει ολοένα και περισσότερες εφαρμογές σήμερα. Εναπόκειται στα σχετικά νομοθετικά πλαίσια της χώρας μας, αλλά και στην ατομική μας συνείδηση, η χρήση για την καθημερινή μας μετακίνηση αυτών των σύγχρονων εναλλακτικών τεχνολογιών, που είναι συνήθως και οικονομικότερες και οικολογικότερες.
Γράφει ο Χαράλαμπος Δαμιανού, Ενεργειακός Ελεγκτής της Energy & Beyond